اعلامیه جهانی رفع تبعیض از زن

نظر به اینکه مردم ملل متحد ضمن منشوری ایمان خود را به حقوق اساسی بشر، وقار و ارزش انسانی و تساوی مرد و زن بیان نموده اند، ونظر به اینکه اعلامیه جهانی حقوق بشر اصل عدم تبعیض را تأکید و اعلام می دارد که افراد بشر آزاد و از حیث وقار و حقوق مساوی به دنیا آمده و همه بدون هیچ گونه تبعیض از جمله تبعیض جنسی استحقاق برخورداری از کلیه حقوق و آزادی های مندرج در اعلامیه را دارند، و با توجه به قطعنامه ها، اعلامیه ها، مقاوله نامه ها و توصیه نامه های سازمان ملل متحد و کارگزاری های تخصصی که به منظور رفع انحاء مختلف تبعیض و توسعه حقوق مساوی مرد و زن طرح گردیده اند، و با اعتقاد به اینکه علی رغم منشور ملل متحد، اعلامیه جهانی حقوق بشر، میثاق های بین المللی راجع به حقوق بشر و سایر اسناد سازمان ملل متحد و کارگزاری های تخصصی و علی رغم پیشرفتی که در زمینه تساوی حقوق حاصل شده است هنوز تبعیضات قابل توجهی علیه‌زنان وجود دارد، و با این عقیده که تبعیض علیه زنان با حیثیت و وقار بشری و با رفاه خانواده و اجتماع مباینت داشته و از شرکت آنان در شرایط مساوی با مردان درحیات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشورهایشان جلوگیری نموده و مانعی برای پیشرفت کامل استعدادهای زنان درخدمت به کشورهای خود و بشریت می باشد، و با اذعان به سهم بزرگی که زنان در حیات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ایفا کرده و نقشی که در خانواده و بویژه در پرورش کودکان به عهده دارند، و با ایمان به اینکه توسعه کامل هر کشور و سعادت جهان و صیانت صلح مستلزم شرکت هرچه بیشتر زنان و مردان در تمام مظاهر حیات اجتماعی است، و نظر به اینکه تضمین شناسایی جهانی اصل تساوی زن و مرد چه در عمل و چه از نظر حقوقی لازم و ضروری به نظر می‌رسد، مجمع عمومی اعلامیه زیر را رسماً اعلام می‌دارد:

ماده 1 تبعیض نسبت به زن از آن جهت که تساوی حقوق زن و مرد را محدود و یا انکار می کند اساساً غیر عالادنه بوده و حیثیت انسانی را تخطئه می‌نماید.

ماده 2 برای الغاء کلیه قوانین، عادات و سنن و قواعد جاریه که متضمن تبعیض نسبت به حقوق زنان بوده و همچنین برای تأمین حمایت حقوقی کامل تساوی زن و مرد باید تدابیری خاص اتخاذ گردد مخصوصاً، الف- اصل برابری حقوق زن و مرد در قانون اساسی منظور و یا به طریق دیگری تضمین گردد. ب- قراردادهای سازمان ملل متحد و کارگزاری های تخصصی را در زمینه الغاء تبعیض علیه زنان تصویب نموده و یا به آن ملحق شده و هرچه زودتر آن ها را به نحو احسن مجری دارند.

ماده 3 اقدامات مقتضی به منظور پرورش افکار عمومی و ارشاد تمایلات ملی درجهت بر انداختن تعصب و الغاء شیوه های باستانی و تمامی رویه هایی که بر حقارت زنان متکی باشد به عمل آید.

ماده 4 اقدامات مقتضی درجهت تأمین شرایط برخورداری زن و مرد بدون تبعیض از حقوق ذیل معمول گردد. الف- حق رأی در انتخابات اعم از انتخاب کردن یا انتخاب شدن در مجامعی که اعضای آن علنی انتخاب می‌شوند. ب- حق رأی در تمام اموری که به آراء عمومی مراجعه می شود. ج- حق تصدی مناصب و مشاغل عمومی. حقوق مذکور باید به موجب قانون تضمین شود.

ماده 5 زنان باید درتحصیل، تغییر یا حفظ تابعیت همانند مردان بوده و نکاح با اتباع بیگانه نباید خود به خود در تابعیت زن مؤثر باشد. او را فاقد تابعیت کند یا تابعیت شوهر را به او تحمیل نماید.

ماده 6 اتخاذ تدابیر خاص درجهت تأمین حقوق مدنی مساوی با مردان خاصه درموارد ذیل بدون توجه به تأهل یا تجرد آنان در حدی که صیانت وحدت خانواده که اساس هرجامعه را تشکیل می‌دهد زایل نشود. الف- حق کسب، اداره، تمتع، تصرف و وارث بودن از جمله وارث اموال حاصله در دوران زناشویی. ب- اهلیت حقوقی و استیفاء آن. ج- حقوق مساوی قانونی با مردان برای مسافرت. تدابیر لازم در جهت استقرار اصل تساوی مقام زن و شوهر خاصه در موارد ذیل: الف- زن باید مانند مرد بتواند همسر خود را انتخاب و با آزادی و رضایت کامل ازدواج نماید. ب- زنان در دوران زناشویی و به هنگام انحلال نکاح حقوقی مساوی با مردان داشته باشند. ج- والدین نسبت به اطفال حقوق و تکالیف یکسان داشته و همیشه مصلحت اطفال مطمح نظر باشد. د- نکاح اطفال و نامزدی دختران نابالغ ممنوع شود. ه- تدابیری مؤثر درجهت تعیین حداقل سن ازدواج و اجباری کردن ثبت واقعه نکاح در دفاتر رسمی اتخاذ گردد.

ماده 7 کلیه قوانین کیفری که متضمن تبعیض علیه زنان باشد باید ملغی شود.

ماده 8 اتخاذ تدابیر قانونی به منظور مبارزه با فحشاء به هر نحوی که باشد.

ماده 9 اقدامات مقتضی به منظور تأمین حقوق مساوی زن و مرد در زمینه آموزش و پرورش درتمام مراحل، خاصه درموارد زیر برای دختران و زنان صرف‌نظر از تجرد یا تأهل آنان معمول گردد: الف- شرایط مساوی برای ورود و تحصیل درمؤسسات آموزشی شامل دانشگاه ها و مدارس حرفه ای و فنی. ب- برخورداری از امکانات مساوی در زمینه برنامه های تحصیلی و کادر آموزشی، یکسان بودن امتحانات، استفاده از اماکن و وسایل ورزشی به‌نحو یکسان اعم از این که مؤسسات مربوطه مختلط بوده یا نباشند. ج- امکانات مساوی برای استفاده از بورس‌ها و عطایای تحصیلی. د- درامکانات مساوی به منظور دسترسی به برنامه های تحصیلی از جمله با سواد کردن برزگسالان. ه- دسترسی به اطلاعات آموزشی برای کمک به تأمین بهداشت و رفاه خانواده ها.

ماده 10 اتخاذ تدابیری خاص به منظور تأمین حقوق مساوی مرد و زن در عرصه حیات اقتصادی و اجتماعی خاصه در موارد ذیل صرف نظر از تجرد یا تأهل آنان: الف- حق فراگرفتن تعلیمات حرفه ای، کار، انتخاب آزاد حرفه و شغل، ترفیع در کار و حرفه بدون تبعیض به لحاظ تجرد یا تأهل یا هر عامل دیگر. ب- حق دریافت مزد مساوی با مردان و تساوی رفتار برای کار یا ارزش مساوی. ج- حق استفاده از مرخصی با حقوق و مزایای بازنشستگی، پرداخت‌های اجتماعی به هنگام بیماری، بیکاری، پیری یا سایر موارد از کار افتادگی. د- حق دریافت حق تأهل معادل با مردان. ه- اتخاذ تدابیر لازم به منظور جلوگیری از تبعیض نسبت به زن در زمینه اخراج به هنگام ازدواج یا زایمان و تثبیت حقوق حقه، پیش بینی معذوریت دوران زایمان و تضمین اعاده به کار سابق و اعمال خدمات اجتماعی از جمله تسهیلات مربوط به نگهداری اطفال. تدابیری که درجهت ایمنی زنان به علت طبیعت خاص آنان در بعضی مشاغل اعمال می‌گردد تبعیض تلقی نمی شود.*

*این اعلامیه در 7 نوامبر سال 1967 به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل متحد رسید.